Ορίζοντα δεκαετίας για να καλυφθεί το χάσμα της ανταγωνιστικότητας, νέες αιματηρές παρεμβάσεις στο εργασιακό, τσουνάμι νέων μέτρων που περιλαμβάνουν περικοπές δαπανών ύψους 7,7 δισ. ευρώ, νέες ανατροπές στα κλειστά επαγγέλματα και απελευθέρωση των οδικών μεταφορών καταγράφει μεταξύ άλλων η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας.
Σύμφωνα με την έκθεση που συνέταξε ο επικεφαλής των τεχνοκρατών του ΔΝΤ, Πόουλ Τόμσεν, το ελληνικό πρόγραμμα έχει επανέλθει σε τροχιά, καταγράφεται πρόοδος, αλλά υπήρχαν δυσκολίες στην εφαρμογή του προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. «Πολλοί από τους στόχους που είχαν τεθεί δεν έχουν υλοποιηθεί», ενώ τονίζεται ότι «οι κίνδυνοι για το πρόγραμμα παραμένουν μεγάλοι, τόσο από εξωτερικές πηγές (κρίση στην ευρωζώνη) όσο και από εσωτερικούς λόγους (χαλάρωση στην εφαρμογή των μέτρων)».
Η οικονομική ανάπτυξη, όπως αναφέρει σήμερα η εφημερίδα Ελευθεροτυπία, αναμένεται να παραμείνει χαμηλότερα από τα προ κρίσης επίπεδα για παρατεταμένη χρονική περίοδο και προβλέπεται ύφεση 5,5%-6% για το 2011 και 2,7%-3% για το 2012. Στην πιο δυσοίωνη πρόβλεψή του, το Ταμείο θεωρεί ότι το κενό ανταγωνιστικότητας της χώρας θα χρειαστεί περισσότερα από 10 χρόνια για να καλυφθεί. Οπως αναφέρει συγκεκριμένα, «η όποια βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα της χώρας έχει προέλθει από τη μείωση των μισθών και όχι από την απαιτούμενη βελτίωση της αποδοτικότητας».
Η φοροδιαφυγή
Το ΔΝΤ, αφού εντοπίζει σημαντικές καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις, προβλέπει ότι η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να επιτύχει τη μεγάλη δημοσιονομική σύγκλιση που απαιτείται με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο χωρίς να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της φοροδιαφυγής. Ο Πόουλ Τόμσεν είναι κατηγορηματικός και κάνει σαφές ότι ο δημόσιος τομέας παραμένει υπερβολικά μεγάλος και η μείωσή του είναι ακόμη ένα απαραίτητο στοιχείο μιας αξιόπιστης δημοσιονομικής στρατηγικής. «Αυτό θα απαιτήσει κλείσιμο των μη αποδοτικών δημόσιων οργανισμών, μείωση προσωπικού και προσαρμογές στα "γενναιόδωρα" επίπεδα μισθών και συντάξεων», σημειώνεται στην έκθεσή του.
Κωδικοποιώντας τις εκτιμήσεις τού επικεφαλής των τεχνοκρατών του ΔΝΤ, εντοπίζεται ότι:
1. Τα σχέδια για τις ιδιωτικοποιήσεις προχωρούν, αλλά οι πωλήσεις δεν τελεσφορούν λόγω και των δύσκολων συνθηκών στις αγορές, με τις αποτιμήσεις πολλών εισηγμένων ΔΕΚΟ να εμφανίζουν πτώση άνω του 50% από τις αρχές του β' τριμήνου. Ωστόσο, σημειώνει το Ταμείο, ο στόχος για έσοδα 35 δισ. ευρώ έως τα μέσα του 2014 έχει διατηρηθεί «προς το παρόν, λόγω της σχετικής επιθυμίας των ελληνικών και ευρωπαϊκών αρχών». Ο στόχος των 50 δισ. έχει διατηρηθεί, αν και πλέον προβλέπεται να επιτευχθεί δύο χρόνια αργότερα, έως το 2017.
2. Ενδέχεται να επανεξεταστεί και το επίπεδο του κατώτατου μισθού, το οποίο, όπως αναφέρει, έχει αυξηθεί και είναι σχετικά υψηλό σε σχέση με άλλες χώρες. Οι ελληνικές αρχές δεσμεύτηκαν επίσης να μειώσουν τα μη μισθολογικά εργατικά κόστη με τρόπο που δεν θα θίγει τα έσοδα του προϋπολογισμού, κάτι που θα εξειδικευτεί τον Ιούνιο του 2012.
3. Η ανεργία εκτιμάται ότι θα φτάσει το 19% το 2012 και το 19,5% το 2013.
4. Το εργατικό κόστος ανά μονάδα εργασίας θα μειώνεται διαρκώς μέχρι το 2014 και εν συνεχεία θα παραμείνει παγωμένο.
5. Η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα θα παραμείνει σφιχτή. Η πιστωτική επέκταση, αφού υποχωρήσει έως το 2012, εν συνεχεία θα αυξηθεί κατά 0,6% το 2013 και κατά 3% το 2014.
6. Αναμένεται εμπορικό έλλειμμα μέχρι και το 2013 και μετά οριακή θετική ανάκαμψη.
7. Μείωση των δημοσίων υπαλλήλων κατά 150.000 υπαλλήλους έως το 2015.
8. Θεωρείται απαραίτητη η στρατηγική ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών και ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρηθεί το management και ο έλεγχος των βιώσιμων ιδρυμάτων από ιδιώτες.
Αναφορικά για το νέο πακέτο μέτρων του 2013-2014,το ΔΝΤ καταγράφει, ότι είναι ίσο με το 3% του ΑΕΠ (7,7 δισ. ευρώ). Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι η διαπραγμάτευση έχει ήδη ξεκινήσει: «Οι ελληνικές αρχές συμφώνησαν ότι το επίκεντρο θα πρέπει να είναι οι δαπάνες», αναφέρεται, και μάλιστα «οι αρχές έχουν εντοπίσει μειώσεις των δαπανών ίσες με τρία τέταρτα μιας μονάδας του ΑΕΠ (2 δισ. ευρώ περίπου)». Σύμφωνα με την έκθεση το πακέτο των μέτρων που παρουσίασε η κυβέρνηση περιλαμβάνει προσαρμογές στα ειδικά μισθολογικά καθεστώτα του Δημοσίου, την περαιτέρω μείωση των φαρμακευτικών και νοσοκομειακών δαπανών, και μειώσεις των κοινωνικών παροχών. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι στην έκθεση αποκαλύπτεται ότι η κυβέρνηση, επιχειρηματολογώντας προς τους δανειστές μας για το από πού θα αντλήσει το υπόλοιπο ποσό, αναφέρθηκε σε περικοπές δαπανών τομέων όπως «οι συντάξεις, οι κοινωνικές παροχές και οι αμυντικές δαπάνες».
Η συνέντευξη
Τα ευρήματα της τελευταίας έκθεσης του ΔΝΤ παρουσιάστηκαν από τον Πόουλ Τόμσεν κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής του συνέντευξης με ξένους και Ελληνες δημοσιογράφους. Στη συνέντευξη, ο αξιωματούχος του ΔΝΤ παραδέχθηκε εμμέσως την αποτυχία του προγράμματος και ότι τα όρια της είσπραξης εσόδων διά μέσου της φορολόγησης στην Ελλάδα έχουν εξαντληθεί.
Κάνοντας έναν απολογισμό του προγράμματος, είπε αρχικά ότι το Ταμείο αναθεώρησε προς τα κάτω την ανάπτυξη σε -6% για το 2011 και -3% για το 2012 (οι αρχικές προβλέψεις του ΔΝΤ μιλούσαν για ύφεση της τάξης του 4,5% για το 2011) και πρόσθεσε ότι «περιμέναμε το 2011 να είναι σημείο καμπής, οπότε η ύφεση θα "έπιανε πάτο" και περιμέναμε μία αργή ανάκαμψη. Ωστόσο, η οικονομία συνεχίζει να έχει καθοδική πορεία. Οι ελπίδες για τη βελτίωση στην ψυχολογία της αγοράς και στο επενδυτικό κλίμα δεν ευοδώθηκαν».
Ο Πόουλ Τόμσεν ανέφερε επίσης ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εστιάσει εκ νέου στο πρόγραμμα λιτότητας που ακολουθεί και να επικεντρωθεί σε μακροπρόθεσμες περικοπές δαπανών. «Το πρόγραμμα στην Ελλάδα, κατά τη γνώμη μας, βασίστηκε υπερβολικά στους φόρους. Ενα από τα πράγματα που είδαμε το 2011 είναι ότι φτάσαμε στο όριο του τι μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την αύξηση των φόρων», υπογράμμισε, αλλά συμπλήρωσε ότι είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν πρέπει να παρθούν νέα μέτρα λιτότητας το 2012. «Τυχόν επιπλέον μέτρα πρέπει να είναι στον τομέα των δαπανών».
Ερωτηθείς σχετικά για το αν αναλαμβάνει μερίδιο των ευθυνών για τον εκτροχιασμό του προγράμματος, ο κ. Τόμσεν απέφυγε να αναλάβει προσωπικά τις ευθύνες, επιρρίπτοντας τις ευθύνες για τη διαχείριση του προγράμματος στην ελληνική κυβέρνηση. «Υπερεκτιμήθηκε η ικανότητα των ελληνικών αρχών να πατάξουν τη φοροδιαφυγή και υπερεκτιμήθηκε η ικανότητα της ελληνικής πολιτικής, θεσμικής και νομικής πραγματικότητας να εφαρμοστούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις», δήλωσε σχετικά ο αρμόδιος για το ελληνικό πρόγραμμα.
Ας σημειωθεί ότι κ. Τόμσεν στη συνέντευξή του επικέντρωσε την προσοχή του στο γεγονός ότι σημείο-κλειδί για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους είναι το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων για το πρόγραμμα ανταλλαγής των ομολόγων (PSI), εκτιμώντας ότι «δεν υπάρχει κανένα περιθώριο πλέον για καθυστερήσεις», αφού, αν όλα γίνουν κατά γράμμα και πετύχει το PSI, τότε το χρέος θα είναι οριακά βιώσιμο στο 120% του ΑΕΠ το 2020.
Αμφιβολίες για PSI
Ο αξιωματούχος του ΔΝΤ δεν θέλησε να σχολιάσει τις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τη Διεθνή Ενωση Τραπεζών, αλλά αφήνεται να εννοηθεί ότι στο Ταμείο θεωρούν ως εξαιρετικά αμφίβολη την επιτυχία του προγράμματος ανταλλαγής των ομολόγων.
Μάλιστα, στην έκθεση του ΔΝΤ παρουσιάζεται ένα σενάριο πιστής υλοποίησης του Μνημονίου, ολοκλήρωσης του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και σχετικά ικανοποιητικής ανάπτυξης και επιτυχούς ολοκλήρωσης του PSI: τότε το χρέος αναμένεται να φθάσει στο 161% του ΑΕΠ το 2013 και να μειωθεί στο 120% μέχρι το τέλος του 2020 (έναντι 130%, χωρίς τη διαδικασία PSI). Εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει επιπλέον στο 96% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2030. Το επίπεδο του 2020 (120% του ΑΕΠ) εκτιμάται ότι είναι οριακά εντός των περιθωρίων χρέους, που θεωρούνται παγκοσμίως βιώσιμα.
newsbeast
